در سال 2024، کل جهان شروع به صحبت در مورد پدیده ای به نام “پوسیدگی مغز” می کند که در لغت به معنای “تجزیه / فساد مغز” است. این کلمه روند زوالی را توصیف می کند که به دلیل مصرف طولانی مدت محتوای سرگرمی در شبکه های اجتماعی آغاز می شود. در حالی که دانشمندان و کارشناسان زنگ خطر پوسیدگی مغز را به صدا در می آورند، کاربران اینترنتی راه هایی برای مبارزه با آن ارائه کرده اند. در تابستان 2025، اینترنت مملو از ویدیوهایی بود که در آن وبلاگ نویسانی که تصمیم گرفتند از خود در برابر پوسیدگی مغز محافظت کنند، برنامه های آموزشی به اصطلاح شخصی ایجاد می کنند: آنها استدلال می کنند که به جای گشت و گذار بی فکر در شبکه های اجتماعی، فرد چیز جدیدی را مطالعه می کند، کتاب می خواند، فیلم می بیند یا خاطرات شخصی خود را نگه می دارد. در مورد روند جدید بخوانید و چرا همه فکر نمی کنند این راه درستی برای مبارزه با اعتیاد به رسانه های اجتماعی است.

“زندگی من را تغییر داد”

الیزابت ژان وبلاگ نویس در اوایل ژوئن سال جاری در ویدئویی که در شبکه اجتماعی تیک تاک منتشر شد گفت: “یکی از راه های مورد علاقه من برای استفاده از ذهنم این است که تصور کنم در مدرسه کوچکی هستم که خودم ساخته ام و می توانم روی موضوعی که می خواهم آن را پوشش دهم تمرکز کنم. بنابراین، می خواهم بخشی از برنامه درسی خود را در این ماه به شما نشان دهم. اینها همه چیزهایی هستند که دوست دارم یاد بگیرم و از آن لذت ببرم.”

وظیفه اصلی انتخاب هر موضوع جالب و جمع آوری لیستی از مطالبی است که به مطالعه آن موضوع کمک می کند. این می تواند کتاب، مقاله، سخنرانی، پادکست، مصاحبه، مستند و غیره باشد. ژان تصمیم گرفت با دوره ای شروع کند که به بیدار کردن پتانسیل خلاق کمک می کند – کتاب “راه هنرمند” نویسنده آمریکایی جولیا کامرون.

این وبلاگ نویس در فهرست چیزهایی که می خواهد در این ماه بخواند، “پول و قانون جذب” توسط سخنران انگیزشی استر هیکس و کتابی در مورد طالع بینی را گنجانده است. ژان همچنین به خود می بالد که دو دفتر خاطرات نگه می دارد و در آن داستان هایی از زندگی و افکاری که به ذهنش می رسد و برایش کنجکاو به نظر می رسد را یادداشت می کند. او به مشترکین توصیه می کند: “شما باید یک دفتر خاطرات داشته باشید. این برای مغز بسیار مفید است.”

ویدیوی ژان هیجان انگیز شد. در بخش نظرات، کاربران او را نابغه ایده برنامه درسی نامیدند: «من می‌خواهم به شما ملحق شوم»، «چرا هرگز به این فکر نکرده‌ام؟»، «اوه خدای من، من همین الان این را کشف کردم، من خیلی الهام گرفته‌ام»، «می‌خواهم الان این کار را انجام دهم».

برای برخی، ویدیوی این وبلاگ نویس یک کشف واقعی بود: آنها حتی فکر نمی کردند که وقتی مدرسه یا کالج پشت سرشان بود می توانند چیز جدیدی یاد بگیرند. یکی از اعضای میزگرد که تحت تأثیر ایده های ژان قرار گرفته بود، اذعان کرد: «احساس می کنم فکرم در حال تغییر است. مفسران مدام از او سؤال می کردند که چه کتاب هایی را می توانند بخوانند و از کجا شروع به روزنامه نگاری کنند.

وبلاگ نویسی که Staywithsav نام دارد می گوید که قصد دارد هر ماه حداقل یک اثر ادبی کلاسیک بخواند و آن را با جزئیات تجزیه و تحلیل کند و همچنین خود را در موضوع طراحی داخلی غرق کند. کتاب Tiktoker Brooke می‌خواهد درباره فضا بیشتر بیاموزد و وبلاگ نویس دیگری – درهم و برهم – گزارش شده است که یاد می‌گیرد چگونه به خوبی بنویسد و اشعار را تجزیه و تحلیل کند.

“من برای یک برنامه کارشناسی ارشد ثبت نام کردم. می ترسم با این روند زیاده روی کرده باشم”، “فید من اکنون مملو از ویدیوهای مربوط به برنامه درسی است – صادقانه بگویم، این بهترین چیز امسال است”، “به نظر می رسد به جنبه مثبت TikTok رسیده ام”، “یک راه عالی برای پایان دادن به اعتیاد به گوشی های هوشمند” – چنین نظراتی توسط کاربران در زیر ویدیو گذاشته شده است.

دایره لغات من بدتر و بدتر می شود

ویدیوهای بعدی ژان صدها هزار بازدید داشت. در ژوئیه او گوستاو یونگ بود. پتی اسمیت وبلاگ نویس آگوست “Just Kids”.

ژان همیشه از یادگیری چیزهای جدید لذت می برد – او قبلاً به عنوان سملیه کار می کرد و دائماً برنامه های آموزشی برای خود ایجاد می کرد تا دانش خود را در زمینه شراب سازی بهبود بخشد. وقتی کارش را رها کرد، کار را متوقف کرد اما به سرعت متوجه شد که می‌خواهد بیشتر بیاموزد. “من عاشق کاوش در جهان از طریق یادگیری هستم. من همیشه یک دانش آموز مصمم بوده ام. فقط می خواهم همه چیز را بدانم. من کنجکاو هستم.” او را تصدیق کنید

گرایش خودآموزی به زودی در میزبانی ویدیو در یوتیوب غالب شد: وبلاگ نویسان شروع به ارسال دستورالعمل های دقیق در مورد نحوه انتخاب موضوع برای مطالعه و جستجوی مطالب لازم کردند و همچنین خاطرات روزانه خود را نشان دادند. یکی از این ویدیوها بیش از 200 هزار بار دیده شده است. سرگرمی جدید جوانان توجه رسانه ها را به خود جلب کرده است: فوربس، CNN، Today و بسیاری از سایت های دیگر مطالبی در مورد آن منتشر کرده اند.

کاربر Mia Visuano، که به Curriculum Club پیوست، گفت که سرانجام توانست زبان اسپانیایی و اصول مالی را بیاموزد. به لطف آن، زمانی که او بر روی صفحه نمایش گوشی هوشمند می گذراند به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. او هنگام صحبت در مورد تأثیر این روند جدید بر زندگی خود خاطرنشان می کند: “روزهای من طولانی تر و شلوغ تر شده اند.”

کاربر Malgosia Kwiatek نیز به تغییرات مثبت اشاره کرد. او گفت که برنامه مطالعه فردی در نهایت به او کمک کرد تا روی خودش تمرکز کند. این دختر ساعت ها در فید خبری خود پیمایش نکرد و مشاهده کرد که دیگران چگونه زندگی می کنند. او برداشت های خود را به اشتراک گذاشت: “زندگی من پر از معنای عمیق بود، من هر روز شروع به دیدن زیبایی کردم.”

یکی دیگر از اعضای این باشگاه وبلاگ نویس Marjorie Reaume است که ویدیوهایی را با نام مستعار Cozy Marjorie ارسال می کند. مزیت این شکل از آموزش توانایی تنظیم قوانین بدون فشار معلم است. به عنوان مثال، او چهار ماه به خود فرصت داد تا با تاریخ هنر نساجی آشنا شود و قصد داشت چندین مقاله در این زمینه بنویسد.

و یک تیکتوکر به نام جنایت و مکافات و احمق اثر یو فئودور داستایوفسکی، نمایشنامه طوفان اثر ویلیام شکسپیر و کتاب ابتذال شر: آیشمن در اورشلیم اثر هانا آرنت. او حدود دو ساعت در روز را صرف خواندن کتاب و یادداشت برداری از آنچه که افکار خوانندگان را در مورد قهرمانان و افراد شرور شکل می دهد، می گذراند.

مرگ خیال

روند معرفی شده توسط ژان را می توان واکنشی به پدیده مغزی تلقی کرد. اصطلاح “decerebration” به طور فعال در اوایل دهه 2020 مورد استفاده قرار گرفت و حتی به عبارت دیگر در سال 2024 منتشر شد. فرهنگ لغت آکسفورد آن را به عنوان “کاهش فرضی در وضعیت ذهنی یا فکری به دلیل مصرف بیش از حد موادی که پیش پا افتاده یا آسان تلقی می شوند” تعریف می کند.

Brainrot یک تشخیص پزشکی رسمی نیست، اما کارشناسان هشدار می دهند که تماشای بیش از حد چنین محتوایی در واقع می تواند مضر باشد. معاون ارشد موسسه عصبی Nuvance Health در ایالات متحده، دکتر پل رایت، گفت که استفاده از رسانه های اجتماعی منجر به فراموشی، بد خلقی و مشکل در خواب می شود.

دکتر دان گرانت، مشاور استفاده از ابزارهای سالم در سازمان ایالات متحده Newport Healthcare، که متخصص در درمان اختلالات روانی در نوجوانان و جوانان است، نیز نسبت به این پدیده محتاط است. به گفته وی، سازندگان دستگاه و تولیدکنندگان محتوا، مردم را به نمایشگرها معتاد می کنند. او می ترسد که در آینده این می تواند منجر به مرگ تخیل شود.

دانشمندان دانشگاه عادی تیانجین در چین در فوریه 2025 داده های تحقیقی را در مورد تأثیرات تماشای ویدیوهای کوتاه در اینترنت بر سلامتی منتشر کردند. به نظر می رسد افرادی که بیشتر از دیگران از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند تغییرات خطرناکی در ساختار مغز نشان می دهند. علاوه بر این، مشخص است که افراد حسود معمولا زمان زیادی را صرف تلفن های خود می کنند.

رایت تاکید کرد که برای محافظت از خود در برابر بیماری Brainrot، باید خلاق باشید و دائما چیزهای جدید یاد بگیرید. این متخصص توضیح می دهد: “مغز ما به فعالیت های متنوعی نیاز دارد. وقتی پیمایش بی پایان اخبار را با خواندن، فعالیت بدنی یا ارتباط چهره به چهره جایگزین کنیم، سلامت مغز و وضوح ذهنی را حفظ می کنیم.”

گرانت به مردم توصیه می کند که پس از استفاده از رسانه های اجتماعی از خود سؤالاتی بپرسند، مثلاً بپرسند که آیا احساس بدتری دارند یا بهتر. اگر پاسخ بدتر است، این دلیلی است برای فکر کردن به صرف زمان کمتر برای مشاهده محتوا. پزشکان همچنین توصیه می‌کنند با نصب برنامه‌ای روی دستگاهتان که زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را محدود می‌کند، از «پوسیدگی مغز» محافظت کنید.

“این زندگی توست”

ژان که از کاربران اینترنت خواست تا یک برنامه مطالعاتی تهیه کنند، نه تنها با واکنش‌های مثبت، بلکه با واکنش‌های منفی نیز مواجه شد. برخی متوجه شدند که کتاب های بیشتری در ویدیوهای او ظاهر می شود و شروع به شک کردند که آیا او وقت دارد آنها را بخواند. علاوه بر این، وبلاگ نویس به دلیل نداشتن موضوعات جدی در برنامه – مانند ریاضیات یا فیزیک – مورد انتقاد قرار گرفت.

پاسخ ژان اظهار داشت که چیز جدیدی را برای لذت خودش یاد می گیرد نه اینکه به کسی گزارش دهد. “لازم نیست در مورد چیزی متخصص باشید. می توانید بگویید “می دانید، من می خواهم این کتاب را بخوانم.” اگر یک چیز لعنتی از آن به یاد نمی آورید، چه کسی اهمیت می دهد؟ این زندگی شماست، می توانید هر کاری که بخواهید انجام دهید.

هارمیت کاور، خبرنگار CNN نیز به کاستی های روند جدید اشاره کرد. به گفته وی، فقدان نمرات، ضرب‌الاجل‌های سخت‌گیرانه و سایر اشکال کنترل، که اغلب در مدرسه و دانشگاه یافت می‌شود، می‌تواند منجر به این واقعیت شود که فردی که تصمیم می‌گیرد به طور مستقل بر یک موضوع خاص تسلط یابد، به سادگی آن را رها می‌کند. علاوه بر این، او رد نمی کند که علاقه کاربر به مطالعه شخصی ممکن است فقط به یک سرگرمی گذرا تبدیل شود.

با این حال، آموری میکامی، استاد روانشناسی در دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا، از این ایده برنامه درسی حمایت می کند. او دوست دارد که سرگرمی های جدید جوانان به رشد شناختی کمک کند: مردم شروع به فکر کردن در مورد آنچه مورد علاقه آنها است می کنند. او به یاد می آورد که مدارس و دانشگاه ها اغلب به مردم اجازه نمی دادند که مستقل عمل کنند.

پروفسور معتقد است که فرصت درک بهتر خود، حتی اگر به عنوان بخشی از یک روند اینترنتی ظاهر شود، در هر صورت سودمند است.